D-Z Mus. 84,2

Ratsschulbibliothek, Zwickau, Germany

chant book with added polyphony: Second quarter of 16th century

Archive Ratsschulbibliothek, Zwickau, Germany (D-Z)
Shelfmark Mus. 84,2
Image Availability DIAMM does not have images of this source.
Surface Paper
Numbering System Foliation
Measurements 137 x 98 mm
Other Identifiers
  • RISM: D-Zr84
  • CCM: ZwiR 84/2
  • olim (Former shelfmark): MS LXXXIV,2
  • olim (Former shelfmark): MS 17.8.39
Notations
  • Gothic chant
  • black full mensural
  • black void mensural
  • chant notation
Relationships
Provenance
  • Zwickau, Bavaria, Germany
Contents 26 pieces from 2 composers
General Description

Copied by several scribes, including Stephan Roth. Copied in Zwickau. Owned by Stephan Roth (1492-1546), rector of Latin school at Zwickau 1517-20, city scribe of Zwickau 1526-46. Bequeathed by Roth to Zwickau Ratsschulbibliothek in 1546.

DIAMM, 2017
Binding

Original covers of tan parchment; one string tie

DIAMM, 2017
Notation

Gothic chant notation, black void mensural (a few pieces in mixed chant notation and black full mensural)

DIAMM, 2017
Ruling

Staff height 14.

DIAMM, 2017
Foliation

Original ink foliation, 1-272 (ff. 251-258, 261-262 now missing)

DIAMM, 2017
Decoration

Some inked initials, in black, red, or blue.

DIAMM, 2017
Index

Original index on ff. [i'-iii'] lists pieces alphabetically.

DIAMM, 2017
Surface

paper

DIAMM, 2017
RISM Description

RISM BIV/3: 16. Jh.; 272 Blätter Papier, 137 x 100 mm. Originalfoliierung ab 3. Blatt von f. 1-270. Je Seite meist 5 Fünfliniensysteme mit gotischer Choralnotation, deutscher choral-mensuraler Mischnotation und weißer Mensuralnotation - Einband: 16. Jh.; Pergamenttasche mit Bindfadenverschluß.

Diese auf dem 1. Blatt (Register) als Responsoriale bezeichnete Handschrift wurde in der ersten Hälfte des 16. Jh. großenteils von Stephan Roth (vergleiche D-Zr119), aber auch von anderen Händen in Zwickau geschrieben. Bei den zum Hauptcorpus gehörenden und mehrfach als Introitus bezeichneten Stücken sind den einzelnen Stimmen oft verschiedene Strophen desselben Liedes unterlegt. Beachtenswert sind die textlichen und zum Teil auch musikalischen Beziehungen zum böhmischen Repertoire. Die Texte sind mehrheitlich lateinisch, vereinzelt deutsch oder auch doppelsprachig. Bei einigen Stücken sind die Stimmbezeichnungen invers geschrieben: Ronet, Sussab.

Inhalt: Blatt 1/2 (ohne Foliierung) originales Register (inklusive mehrstimmige Stücke); f. 1-248 vorwiegend Matutin-Responsorien des Sanctorale und der wichtigsten Christfeste, Introitus-Motetten, Kantionen; f. 249/250 deutscher Dorothea-Liedtext; f. 251-262 leer (?); f. 263-264 siehe Incipitverzeichnis; f. 265-270 Weihnachtsliedtexte.

This information is reproduced here by kind permission of the publishers. It is COPYRIGHT and copying/reproduction of any of this content without permission may result in legal action.

Répertoire International des Sources Musicales
Census Catalogue of Music Description

This information is reproduced here by kind permission of the publishers. It is COPYRIGHT and copying/reproduction of this content without permission may result in legal action.

Responsoriale, with polyphony:

1 Mass Proper section, 21 motets (most with multiple texts; many designated "Introitus"), 1 Latin/German sacred piece, 1 German sacred piece, 1 textless piece, 1 canon = 26

(P. Wilhelmi)-2, anon-24

iii + 262 paper folios, 137 x 98. Original ink foliation, 1-272 (ff. 251-258, 261-262 now missing). Original covers of tan parchment; one string tie. Original index on ff. [i'-iii'] lists pieces alphabetically. Monophonic contents in Gothic chant notation; polyphony on various folios throughout manuscript, mostly in white mensural notation (a few pieces in mixed chant notation and black mensural notation). Copied by several scribes, including Stephan Roth (see below). Staff height 14. Some inked initials, in black, red, or blue.

Second quarter of 16th century. Copied in Zwickau. Owned by Stephan Roth (1492-1546), rector of Latin school at Zwickau 1517-20, city scribe of Zwickau 1526-46. Bequeathed by Roth to Zwickau Ratsschulbibliothek in 1546.

Census-Catalogue of Manuscript Sources of Polyphonic Music 1400-1550

Click an entry to see more information about that item.

Folio / Pages Composition / Item title Source attribution Composers (? Uncertain)
2v–3v Beati qui esuriunt / Solemnisate hodie regi / In hoc solemni gaudio benedicamus Domino - Anonymous
Appears on: 2v–3v
Genres: Motet
Voice: Discantus
Languages: Latin
Clef: g3
Voice Text: Beati qui esuriunt ...

Voice: Tenor
Languages: Latin
Clef: c3
Voice Text: (Solemnisate hodie regi ...)

Voice: Bassus
Languages: Latin
Clef: f4
Voice Text: (In hoc solemni gaudio benedicamus domino..)
General Note

Sequitur Introitus de eodem festo.

9v–11v Deitatis flagrans cella / Virgo in quam post et ante / Dignitate sic sequimur - Anonymous
Appears on: 9v–11v
Genres: Motet
Voice: [no designation]
Languages: Latin
Mensuration: c
Clef: g2
Voice Text: Deitatis flagrans cella ...

Voice: Tenorichen
Languages: Latin
Mensuration: c
Clef: c4
Voice Text: (Virgo in quam post et ante ... )

Voice: Bassan
Languages: Latin
Mensuration: c
Clef: f2
Voice Text: (Dignitate sic sequimur (?) ... )
Layout

parts

32–33v Martir felix / Instat vere precibus - Anonymous
Appears on: 32–33v
Genres: Motet
Voice: [no designation]
Languages: Latin
Mensuration: c-dot
Clef: f2
Voice Text: ( Instat vere precibus ... )

Voice: [no designation]
Languages: Latin
Mensuration: c-dot
Clef: g3
Voice Text: Martir felix ...
General Note

Sequitur Introitus de festo eiusdem [S. Barbara]

Layout

parts

36v–38v Probleumata enigmatum [additional texts in some copies: Stirps Jesse virgam / Preciosus forma] -
Appears on: 36v–38v
Genres: Cantio
Voice: Bassus
Languages: Latin
Mensuration: cut-c
Clef: c3
Voice Text: ( Preciosus forma ... )

Voice: Tenor
Languages: Latin
Voice Text: ( Stirps Jesse virgam ... )

Voice: Discantus
Languages: Latin
Voice Text: Propleumata enigmata ...
Layout

parts

Concordances

3vv & 3-text version of the 2vv (& single-text) original; this copy has a different middle voice from that in the Franus codex

61v–63v Efficax pax fax flagrans / Ens insons mons pons / Gaude os mos dos prudenter - Anonymous
Appears on: 61v–63v
Genres: Motet
Voice: Tenor
Languages: French
Clef: c4
Voice Text: (Ens insons mons pons ... )

Voice: Bassus
Languages: Latin
Clef: c4
Voice Text: (Gaude os mos dos prudenter ...)

Voice: Discantus
Languages: Latin
Mensuration: c
Clef: c2
Voice Text: efficax pax fax flagrans ...
Layout

parts

63v–64 Nunc angelorum gloria / Culpe datur hodie - Anonymous
Appears on: 63v–64
Genres: Motet
Voice: Discantus
Languages: Latin
Mensuration: c-dot
Clef: c1
Voice Text: Nunc angelorum gloria ...

Voice: Tenor
Languages: Latin
Mensuration: c-dot
Clef: g3
Voice Text: (Culpe datur hodie ...)
General Note

In Galli cantu ad missam.

Layout

parts

64–65 Grates nunc omnes reddamus Domino - Anonymous
Appears on: 64–65
Genres: Motet
Voice: Tenor
Languages: Latin
Clef: c4
Voice Text: Grates nunc omnes reddamus domino ...

Voice: Discantus
Languages: Latin
Clef: c1
Voice Text: Grates nunc omnes reddamus domino ...

Voice: Bassus
Languages: Latin
Clef: f4
Voice Text: Grates nunc omnes reddamus domino ...
Layout

parts

71–72v Pastoribus miranda res / Huic omnes infantalo / Magi de Saba veniunt - Anonymous
Appears on: 71–72v
Genres: Motet
Voice: Bassus
Languages: Latin
Clef: f3
Voice Text: (Magi de Saba veniunt ...)

Voice: Tenor
Languages: Latin
Mensuration: cut-c
Clef: c3
Voice Text: (Huic omnes infantalo ... )

Voice: Discantus
Languages: Latin
Mensuration: cut-c
Clef: c1
Voice Text: Pastoribus miranda res ...
Layout

parts

73v–74v Gaudeat turba clericorum - Anonymous
Appears on: 73v–74v
Genres: Motet
Voice: [no designation]
Languages: Latin
Voice Text: Gaudeat turba clericorum ...
76v–77 Hodie Deus homo factus - Anonymous
Appears on: 76v–77
Genres: Motet
Voice: [no designation]
Languages: Latin
Voice Text: Hodie deus homo factus.
109v–111v Ex legis observancia virgo / Vates quaque sancti patres / Gratulentur nunc virgines - Anonymous
Appears on: 109v–111v
Genres: Introit, Proper
Voice: Discantus
Languages: Latin
Mensuration: cut-c
Clef: c1
Voice Text: Ex legis observancia virgo ...

Voice: Tenor
Languages: Latin
Clef: c4
Voice Text: (Vates quaque sancti patres ...)

Voice: Bassus
Languages: Latin
Clef: f4
Voice Text: (Gratulentur nunc virgines ...)
General Note

Sequitur Introitus de festo eiusdem [Purificatio]

Layout

parts

111–111v Ave sponsa trinitatis - O Jungfrau zärtlich / Rosas mitte notario inmense - In deynes frides gertelein / Nos scolares et studentes - Dich lobet stett der gelarten schar - Anonymous
Appears on: 111–111v
Genres: Motet
Voice: Bassus
Languages: German
Mensuration: c-dot
Clef: f3
Voice Text: (Nos scolares et studentes ...) - (Dich lobet stett der gelarten schar ...)

Voice: [no designation]
Languages: German
Mensuration: c-dot
Clef: g3
Voice Text: Ave sponsa trinitatis ... - O Jungfrau zartlich ...

Voice: Tenor
Languages: German
Mensuration: c-dot
Clef: c3
Voice Text: (Rosas mitte notario inmense ... ) - (In deynes frides gertelein ...)
General Note

De sancta Dorothea Introitus.

Layout

parts

149–151 Cedit hyems eminus / Ergo nostra contio / Canentes pulchre gloriam - Anonymous
Appears on: 149–151
Genres: Introit, Proper
Voice: Discantus
Languages: Latin
Voice Text: Cedit hyems eminus ...

Voice: Bassus
Languages: Latin
Voice Text: (Canentes pulchre gloriam ...)

Voice: Tenor
Languages: Latin
Voice Text: (Ergo nostra contio ...)
General Note

Introitus de resurrectione domini

154–155 Triumphat Dei filius ab hoste superbissimo - Anonymous
Appears on: 154–155
Genres: Motet
Voice: Discantus
Languages: Latin
Clef: f3
Voice Text: Tryumphans dei filius resurgens ...

Voice: [no designation]
Languages: Latin
Clef: f3
Voice Text: Tryumphans dei filius ab hoste ...
Layout

parts

156–157v Also heilig ist der Tag, dass ihn niemand - Anonymous
Appears on: 156–157v
Genres: Motet
Voice: [no designation]
Languages: German
Clef: f4
Voice Text: Alzo heylig ist der tag ...

Voice: Tenor
Languages: German
Clef: f3c5
Voice Text: Alzo heylig ist der tag ...

Voice: Discantus
Languages: German
Clef: f1c3
Voice Text: Alzo heylig ist der tag ...
Layout

parts

180–181v Spiritus sancti gratia apostolorum / Ergo nunc cum tripudio benedicamus Domino - Anonymous
Appears on: 180–181v
Genres: Introit, Motet, Proper
Voice: Tenor
Languages: Latin
Mensuration: cut-c
Clef: c3
Voice Text: (Spiritus sancti gracia apostolorum ...)

Voice: [no designation]
Languages: Latin
Mensuration: cut-c
Clef: g3
Voice Text: Spiritus sancti gracia apostolorum ...

Voice: [no designation]
Languages: Latin
Clef: c4
Voice Text: (Ergo nunc cum tripudio benedicamus domino ...)
Layout

parts

200v–201 Jesus Christus nostra salus / Hoc donum suavitatis - Anonymous
Appears on: 200v–201
Genres: Introit, Proper
Voice: [no designation]
Languages: Latin
Mensuration: cut-c
Clef: c3
Voice Text: Jesus Christus nostra salus ...

Voice: [no designation]
Languages: Latin
Mensuration: cut-c
Clef: f3
Voice Text: (Hoc donum sauvitatis ...)
Layout

parts

205–206 Ad honorem et decore matris / Nil nefare matri chure / Tu sanctorum angelorum exultacio - Anonymous
Appears on: 205–206
Genres: Introit, Proper
Voice: [no designation]
Languages: Latin
Mensuration: cut-c
Clef: g3
Voice Text: Ad honorem et decore matris ...

Voice: [no designation]
Languages: Latin
Mensuration: cut-c
Clef: c4
Voice Text: (Nil nefare matri chure ...)

Voice: [no designation]
Languages: Latin
Mensuration: cut-c
Clef: f3
Voice Text: (Tu sanctorum angelorum exultacio ...)
Layout

parts

206–207 Felici peccatricci / Exemplar desperatis / Marcilie apostola - Anonymous
Appears on: 206–207
Genres: Introit, Proper
Voice: [no designation]
Languages: Latin
Mensuration: cut-c
Clef: g3
Voice Text: Felici peccatricci ...

Voice: [no designation]
Languages: Latin
Mensuration: cut-c
Clef: f4
Voice Text: (Marcilie apostola ... )

Voice: [no designation]
Languages: Latin
Mensuration: cut-c
Clef: c4
Voice Text: (Exemplar desperatis ... )
Layout

parts

207–207v Praelustri elucentia titani redimiris -
Appears on: 207–207v
Genres: Cantio
Voice: [no designation]
Languages: Latin
Clef: c4
Voice Text: Prelustri elucencia ...

Voice: [no designation]
Languages: none
Mensuration: c-dot
Clef: d4
Layout

parts

209–210 Gaudeat hoc festo - Anonymous

Gaudeat hoc festo

Anonymous
Appears on: 209–210
Genres: Motet
Voice: [no designation]
Languages: none
Mensuration: c-dot
Clef: g2dd4

Voice: [no designation]
Languages: Latin
Mensuration: c-dot
Clef: c3
Voice Text: Gaudeat hoc festo ...

Voice: [no designation]
Languages: Latin
Mensuration: c-dot
Clef: f3
Voice Text: Gaudeat hoc festo ...
Layout

parts

234v Nunc festum celebremus / Unica costi nata - Anonymous
Appears on: 234v
Genres: Introit, Proper
Voice: Tenor
Languages: Latin
Voice Text: (Unica costi nata ...)

Voice: Discantus
Languages: Latin
Voice Text: Nunc festum celebremus ...
241–242 Laudes magnificas / Haec genuit Mariam / Ergo age divina - Anonymous
Appears on: 241–242
Genres: Introit, Proper
Voice: Tenor
Languages: Latin
Mensuration: c-dot
Clef: c3
Voice Text: (Hec genuit Mariam ... )

Voice: Bassus
Languages: Latin
Mensuration: c-dot
Clef: f3
Voice Text: (Ergo age divina ... )

Voice: Discantus
Languages: Latin
Mensuration: c-dot
Clef: g2dd4
Voice Text: Laudes magnificas ...
Layout

parts

263v–324 Hoc verbum hodie - Anonymous

Hoc verbum hodie

Anonymous
Appears on: 263v–324
Genres: Motet
Voice: [no designation]
Languages: none
Clef: c4

Voice: [no designation]
Languages: none
Clef: c3

Voice: [no designation]
Languages: Latin
Clef: no clef
Voice Text: Hoc verbum hodie.
Layout

parts

264 [untexted] - "Fuga in unisono breue[m] pau[sam]" - -
Appears on: 264
Genres: textless
Voice: [no designation]
Languages: none
Mensuration: cut-c
Clef: c1
Layout

parts

264v [untexted] - "Unser Landgreffyn von Heszen" - -
Appears on: 264v
Genres: textless
Voice: Bassus
Languages: none
Clef: f4

Voice: Discantus
Languages: none
Clef: g4

Voice: Tenor
Languages: none
Clef: c3
Layout

parts

Composer Compositions
Anonymous
Grudencz, Petrus Wilhelmi de (1392–ca. 1480)
Composition Composers (? Uncertain) Folios / Pages
[untexted] - "Fuga in unisono breue[m] pau[sam]" - 264
[untexted] - "Unser Landgreffyn von Heszen" - 264v
Ad honorem et decore matris / Nil nefare matri chure / Tu sanctorum angelorum exultacio Anonymous 205–206
Also heilig ist der Tag, dass ihn niemand Anonymous 156–157v
Ave sponsa trinitatis - O Jungfrau zärtlich / Rosas mitte notario inmense - In deynes frides gertelein / Nos scolares et studentes - Dich lobet stett der gelarten schar Anonymous 111–111v
Beati qui esuriunt / Solemnisate hodie regi / In hoc solemni gaudio benedicamus Domino Anonymous 2v–3v
Cedit hyems eminus / Ergo nostra contio / Canentes pulchre gloriam Anonymous 149–151
Deitatis flagrans cella / Virgo in quam post et ante / Dignitate sic sequimur Anonymous 9v–11v
Efficax pax fax flagrans / Ens insons mons pons / Gaude os mos dos prudenter Anonymous 61v–63v
Ex legis observancia virgo / Vates quaque sancti patres / Gratulentur nunc virgines Anonymous 109v–111v
Felici peccatricci / Exemplar desperatis / Marcilie apostola Anonymous 206–207
Gaudeat hoc festo Anonymous 209–210
Gaudeat turba clericorum Anonymous 73v–74v
Grates nunc omnes reddamus Domino Anonymous 64–65
Hoc verbum hodie Anonymous 263v–324
Hodie Deus homo factus Anonymous 76v–77
Jesus Christus nostra salus / Hoc donum suavitatis Anonymous 200v–201
Laudes magnificas / Haec genuit Mariam / Ergo age divina Anonymous 241–242
Martir felix / Instat vere precibus Anonymous 32–33v
Nunc angelorum gloria / Culpe datur hodie Anonymous 63v–64
Nunc festum celebremus / Unica costi nata Anonymous 234v
Pastoribus miranda res / Huic omnes infantalo / Magi de Saba veniunt Anonymous 71–72v
Praelustri elucentia titani redimiris 207–207v
Probleumata enigmatum [additional texts in some copies: Stirps Jesse virgam / Preciosus forma] 36v–38v
Spiritus sancti gratia apostolorum / Ergo nunc cum tripudio benedicamus Domino Anonymous 180–181v
Triumphat Dei filius ab hoste superbissimo Anonymous 154–155

denotes primary source study

Vollhardt, Reinhard. 1893-6. Bibliographie der Musik-Werke in der Ratsschulbibliothek zu Zwickau. Monatshefte für Musikgeschichte, . Pages: 32 f.

This form is used to make comments on a source. If you wish to notify us of a correction to the record, you should use the "Contribute a change" form instead.

No comments have been made.

Contributions to this record are recorded here. If you wish to contribute information or a correction to this record, use the "Contribute a Change" link. This will then be reviewed by DIAMM staff and, if accepted, your contribution will be acknowledged here.

Christoph Burmester

Thursday, 23 April, 2020

Corrected typo, 200v-201 has "Suavitatis" in the second part.

Census-Catalogue of Manuscript Sources of Polyphonic Music 1400-1550

Monday, 23 January, 2017

NB: Migrated from old site. Credit for notes may not be completely accurate. Census Catalogue of Music Description

Répertoire Internationale des Sources Musicales

Monday, 23 January, 2017

NB: Migrated from old site. Credit for notes may not be completely accurate. RISM Description